Muzeum w Łowiczu

---

Budynek Muzeum

Budowa gmachu przystosowanego do funkcji seminarium duchownego Księży Misjonarzy była możliwa dzięki fundacji arcybiskupa Michała Radziejowskiego. Prace budowlane, które rozpoczęły się w 1689 roku, były realizowane na podstawie projektu renomowanego architekta królewskiego, Tylmana z Gameren. Oficjalna inauguracja seminarium miała miejsce w roku 1700, niemniej jednak do zakończenia prac konstrukcyjnych przystąpiono jeszcze przez kilka lat, aż do 1730 roku. Po przeniesieniu seminarium do stolicy w 1820 roku, gmach zyskał nowe przeznaczenie i został wykorzystany przez Szkołę Wydziałową, którą prowadzili księża pijarzy, jak również przez Szkołę Nauczycieli Elementarnych.

W późniejszym okresie budynek zyskał różnorodne funkcje, m.in. był wykorzystywany jako więzienie dla powstańców polskich, a także pełnił rolę cerkwi prawosławnej oraz Szkoły Realnej. Historyczne zawirowania nie ominęły tego miejsca: podczas II wojny światowej gmach uległ znacznemu zniszczeniu, a z całej struktury zachowało się jedynie jedno skrzydło. Mieści ono kaplicę św. Karola Boromeusza, w której zachowano freski autorstwa Michała Anioła Palloniego.

Odbudowa trzech zniszczonych skrzydeł budynku miała miejsce w latach 1950–1952. W połowie lat pięćdziesiątych XX wieku muzeum zyskało w nim swoją siedzibę, a do roku 1995 funkcjonowało jako oddział Muzeum Narodowego w Warszawie. Obecnie instytucja ta jest podporządkowana Starostwu Powiatowemu w Łowiczu.

Na elewacji muzeum umieszczono tablicę, która upamiętnia znane postacie związane z tym miejscem, które kształciły się w jego murach. Wśród nich można wyróżnić:

• Józef Chełmoński (okres nauki: 1862–1865),
• Stanisław Noakowski (okres nauki: 1884–1886).

Historia zbiorów muzealnych

Historia zbiorów muzealnych w Łowiczu ma swoje korzenie w działalności znanego społecznika oraz kolekcjonera Władysława Tarczyńskiego (1845–1918). To właśnie on, w roku 1905, postanowił udostępnić zebrane przez siebie eksponaty publiczności, nadając im nazwę „Zbiory Starożytności”. Już w 1907 roku, po przeniesieniu zbiorów z prywatnego mieszkania do nowo udostępnionych pomieszczeń przez Zarząd Straży Ogniowej Ochotniczej, nazwa zmieniła się na „Muzeum Starożytności i Pamiątek Historycznych”. Na dzień wybuchu I wojny światowej, muzeum mogło poszczycić się około 3200 eksponatami o wartości historyczno-artystycznej oraz etnograficznej.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, ocalałe zbiory zostały ofiarowane miastu Łowicz. Od 1927 roku były udostępniane mieszkańcom jako Muzeum Miejskie im. Władysława Tarczyńskiego. Warto zaznaczyć, że działalność Muzeum Miejskiego wzbogacało także Muzeum Etnograficzne Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, które powstało w wyniku pasji do kolekcjonowania oraz badania regionu, prowadzonej przez znaną działaczkę społeczną, Anielę Chmielińską (1868–1936). Funkcjonowała ona od 1910 roku i przyczyniła się do powstania istotnych zbiorów etnograficznych.

Do wybuchu II wojny światowej, zarówno Muzeum Miejskie, jak i Muzeum Etnograficzne organizowały ekspozycje w budynku przy Starym Rynku 16. Niestety, w trakcie II wojny światowej zbiory tych placówek doznały kolejnych strat, co miało znaczący wpływ na ich przyszłość. Po zakończeniu działań wojennych, obie jednostki muzealne zostały włączone w struktury Muzeum Narodowego w Warszawie. W 1948 roku utworzono Oddział Muzeum Narodowego w Warszawie, który działał do 1995 roku.

W czerwcu 2019 roku, zbiory muzealne miały zaszczyt gościć japońskiego księcia Akishino z małżonką, księżną Kiko, co podkreśla znaczenie oraz atrakcyjność tego miejsca na kulturalnej mapie Polski.

Zbiory muzealne

W dzisiejszych czasach kolekcja muzealna obejmuje kilkanaście tysięcy obiektów, z których ponad połowa to cenne eksponaty etnograficzne pochodzące z Księstwa łowickiego.

W ramach wystawy etnograficznej widoczne są różnorodne aspekty kultury ludowej lokalnych mieszkańców, znanych jako Księżacy Łowiccy. Oto niektóre z eksponatów, które można tam znaleźć:

• modele i zdjęcia ukazujące architekturę regionu,
• narzędzia rolnicze, takie jak brony, radła, pługi, cepy, kopaczki, sierpy,
• wyroby rzemiosła,
• kolekcja pasiastych ludowych strojów łowickich,
• elementy dekoracyjne izb księżackich, w tym wycinanki znane jako „kodry”, „gwiozdy” oraz inne formy dekoracyjne, jak pająki, bukiety papierowe i wełniane, a także wydmuszki zdobione papierem.

W skład działu etnograficznego wchodzi również skansen w Maurzycach, który jest integralną częścią muzeum. Skansen obejmuje chałupę z drugiej połowy XVIII wieku, otoczoną budynkami gospodarczymi, takimi jak obora i lamus, a także tzw. okólnik, czyli zagrodę zamkniętą z XIX wieku. Uzupełnieniem tej niezwykłej ekspozycji są sprzęty, narzędzia rolnicze oraz pojazdy, które były używane w typowym gospodarstwie wiejskim.

---

Oceń: Muzeum w Łowiczu

---