Kościół Matki Bożej Łaskawej i św. Wojciecha w Łowiczu

---

Historia

Prezbiterium tego niezwykłego kościoła powstało w latach 1672–1680, jednakże prace budowlane zostały w tym czasie wstrzymane. Następnie, między 1720 a 1731 rokiem, wzniesiono korpus, fasadę i wieże zgodnie z projektem Jakuba Fontany. Istnieją różne źródła, które podają daty ukończenia fasady; według jednych z nich prace zakończono około roku 1729, podczas gdy inne wskazują na lata 1744–1747, opierając się na projekcie królewskiego architekta Karola Antoniego Baya. W momencie konsekracji, która miała miejsce prawdopodobnie w 1739 roku, kościół nie był do końca zrealizowany; nie ukończoną pozostawiono górną część wschodniej wieży oraz brakowało kilku elementów, takich jak hełmy wież.

Warto wspomnieć, że przy Kolegium Łowickim Ojców Pijarów miały miejsce Kapituły Prowincjalne. W roku 1753, staraniem ks. Stanisława Konarskiego, została uchwalona reforma szkolnictwa, początkowo w ramach pijarów. Reforma ta została zatwierdzona przez papieża Benedykta XIV i stała się impulsem do powołania Komisji Edukacji Narodowej, co miało miejsce podczas Sejmu Czteroletniego.

Kościół uroczyście konsekrowano w lipcu 1749 roku. Okres zaboru pruskiego przyniósł zmiany, gdy w świątyni urządzono szpital. Po upadku powstania styczniowego w 1864 roku, zakon pijarów został rozwiązany, a opiekę nad kościołem przejęli księża diecezjalni. W roku 1888 wymieniono posadzki, natomiast w 1897 roku przełożono dachówki. Kolejne prace remontowe, obejmujące elewację oraz wykończenie wież, miały miejsce w latach 1898–1900.

Niestety, w wyniku ostrzału niemieckiego w 1914 roku, zarówno fasada, jak i dach kościoła zostały uszkodzone. Po długim okresie braku obecności, Ojcowie Pijarzy, w 1958 roku, powrócili do Łowicza, podejmując działalność duszpasterską w roli kościoła rektoralnego oraz edukacyjną, angażując się w prowadzenie szkoły podstawowej, gimnazjum oraz liceum.

Wnętrze

Wnętrze kościoła to przede wszystkim przestrzeń trójnawowa, gdzie prezbiterium zamknięte jest półkolistą absydą. Zarówno prezbiterium, jak i nawa główna zdobione są sklepieniami kolebkowymi z lunetami, opartymi na podwójnych pasach. W przybudówkach, które znajdują się przy prezbiterium, można zobaczyć sklepienia kolebkowo-krzyżowe, natomiast nawach bocznych oraz pod chórem zainstalowane są sklepienia krzyżowe na pasach i kolebkowe na emporach.

Warto zwrócić uwagę na boczny ołtarz w kościele, który prezentuje rzeźbę Matki Boskiej Łaskawej oraz dwie rzeźby przedstawiające Salomona i Mojżesza. Istnieje przypuszczenie, że wszystkie te dzieła pochodzą z warsztatu Jana Jerzego Plerscha. Kolejnym ważnym elementem wnętrza jest drewniany ołtarz główny, zaprojektowany przez Jakuba Fontanę w 1720 roku, który jest zdobiony późnobarokowym krzyżem, również przypisywanym Janowi Jerzemu Plerschowi, oraz rzeźbami biskupów.

Nie sposób pominąć fresków, które zdobią ściany kościoła. Pochodzą one z około 1725 roku i są przypisywane włoskiemu malarzowi Michelangelo Palloniemu. Te artystyczne dekoracje w znaczny sposób przyczyniają się do estetyki wnętrza, nadając mu szczególnego charakteru.

Na mocy księgi dóbr i przywilejów kościelnych Jana Łaskiego, znanej jako Liber Beneficiorum, w kościele Pijarów w Łowiczu miała znajdować się tablica upamiętniająca fundatora. Brzmiała ona:

„D.O.M” „Haec Ecclesia Erecta est In honorem B. Mariae Virginis Matris DEI et S.Adalberti, Episcopi et Martyris Innocentio XI Papae Joanne III Rege Poloniae Stephano Wydżga Arch. Gnesn. Perillustris ac Rndmus D. Albertus Stawowski Epus Petrciens. Suffragan Gnesnen. Primum lapidem imposuit Ex pia munifcentia Illrmi Dni Joannis in Szamow Szamowski Castellani Gostin., Fundatoris Collegii Lovic. et ex speciali subsidio M.D. Pstrokoński diversorumque Benefactorum sub Rndo Patre Carolo Joanne a Jesu Praepto Provin., Patre Adalberto a S.Theresia Rectore Loviciensi.”

Niestety, do dnia dzisiejszego ta cenny tablica się nie zachowała.

---

Oceń: Kościół Matki Bożej Łaskawej i św. Wojciecha w Łowiczu

---