Andrzej Kazimierz Cebrowski, urodzony w Łowiczu około 1580 roku, to postać ściśle związana z historią tego miasta. Jego życie zakończyło się 30 października 1658 roku również w Łowiczu.
Pełnił on wiele ważnych ról, w tym był łowickim kronikarzem oraz aptekarzem. Cebrowski zdobył uznanie jako lekarz prymasów Polski, obsługując takie osobistości jak Wawrzyńca Gembickiego, Jana Wężyka oraz Jana Lipskiego.
Do jego najważniejszych osiągnięć należy napisanie kroniki, znanej pod tytułem Annales civitates Loviciae, która w szczególności dokumentuje dzieje miasta Łowicza.
Życiorys
Andrzej Kazimierz Cebrowski przyszedł na świat w Łowiczu, przypuszczalnie w drugiej połowie XVI wieku, około 1580 roku. Wywodził się z prominentnej rodziny medyków oraz aptekarzy. Jego dziadek, Kazimierz Cebrowski, w dniu 5 kwietnia 1566 roku otrzymał od arcybiskupa Jakuba Uchańskiego przywilej na budowę apteki w Łowiczu.
Ojciec Andrzeja, Mikołaj Cebrowski, w 1583 roku osiedlił się w Krakowie, gdzie poślubił zamożną wdowę, Annę Bylińską, która portretowana była jako osoba dobrze usytuowana, będąca poprzednio żoną aptekarza królewskiego, Floriana Carborto. Mikołaj sprawował funkcję aptekarza, co niewątpliwie miało wpływ na młodego Andrzeja, który wychowywał się pod opieką rodziny, możliwe że jego ciotki, Zofii Pulkowskiej.
Wczesne lata nauki Andrzej Kazimierz spędził w Łowiczu, zaś miejsce jego dalszych studiów nie jest obecnie znane. Choć uznawany był za mieszczanina, jego status społeczny był znacznie wyższy, bowiem nosił tytuł szlachcica herbu Ogończyk. Andrzej był ojcem dwóch synów: Mikołaja Kazimierza i Wawrzyńca.
Cebrowski dysponował znacznym majątkiem. Wydaje się, że pełnił rolę radnego lub burmistrza miasta. Jego wkład w rozwój Łowicza był dość widoczny – ufundował dwa działa oraz dwie murowane bramy, a także sfinansował odbudowę kościoła św. Leonarda około roku 1635. Działał także w ramach wsparcia zdrowia publicznego, udzielając darmowych leków oraz porad medycznych bernardynom.
24 października 1658 roku Andrzej Kazimierz zmarł, jak relacjonował jego syn Mikołaj Kazimierz, na skutek zarazy, która wówczas panowała w Łowiczu. Żył około 80 lat, a jego szczątki spoczęły w podziemiach katedry. W testamencie przekazał swój cenny księgozbiór ojcom pijarom, jednak po kasacie zakonu książki te trafiły do Krakowa.
Twórczość
Annales civitates Loviciae
Roczniki dotyczące Łowicza, znane jako Annales civitates Loviciae, zostały sporządzone w języku łacińskim przez Andrzeja Kazimierza Cebrowskiego w okresie 1648–1658. Po jego śmierci, jego syn Mikołaj przez rok kontynuował prace nad tym ważnym dziełem kronikarskim. Stanowią one pierwszy, zarysowany szkic historii tego miasta.
Warto zwrócić uwagę, że rękopis zawierający Roczniki Łowicza zachował się w dobrym stanie. Cebrowski zadbał o staranne i czytelne pismo, a całość oprawiono w elegancką brunatną skórę. Dokument liczy 128 kart, do czego należy doliczyć kartę tytułową oraz jedną stronę, stanowiącą całość dzieła o wymiarach 19 x 31 cm. Roczniki składają się z 23 początkowych kart, a dalsza część stanowi chronologiczny zbiór odpisów istotnych dokumentów miejskich, które zostały zebrane w tzw. kopiarzu. Dołączono do niego także dokumenty powstałe na przełomie XVII i XVIII wieku, które miały wspierać burmistrzów i radę miejską.
W treści Roczników Cebrowski zamieszcza we wstępie swoje motywy przystąpienia do pracy kronikarskiej. Następnie porusza dzieje miasta, zawierające szczegółowy opis warunków przyrodniczych oraz wydarzeń historycznych dotyczących Łowicza. Szczególnie skupia się na klęskach żywiołowych, powstaniu Chmielnickiego oraz inwazji szwedzkiej, z największym naciskiem na lata 1648–1658. Poprzez swoją relację o wojnie z Kozakami i Szwedami, Cebrowski nie ogranicza się jedynie do obszaru Łowicza.
Listy
Andrzej Kazimierz Cebrowski jest również autorem dwóch zachowanych listów, które zostały napisane w języku polskim. Listy te skierowane były do członków cechu kupieckiego w Łowiczu. Można je znaleźć w Archiwum Państwowym w Łodzi, co czyni je cennym źródłem wiedzy o działalności Cebrowskiego oraz handlu w tamtym okresie.
Upamiętnienie
„Andrzej Kazimierz Cebrowski to nie tylko ważna postać w historii Łowicza, ale również patron Miejskiej Biblioteki Publicznej w tym mieście oraz jednej z łowickich ulic. Biblioteka otrzymała imię kronikarza podczas obchodów 850-lecia Łowicza, które miały miejsce w 1986 roku. W odpowiedzi na zbliżające się 880-lecie miasta, w 2016 roku, z inicjatywy Miejskiej Biblioteki Publicznej w Łowiczu im. A.K. Cebrowskiego, wydano reprint Roczników miasta Łowicza w formie elektronicznej.
Andrzej Kazimierz Cebrowski pełni także rolę jednego z bohaterów w powieści historycznej Iskry na szablach autorstwa Mieczysława Smolarskiego.
Pozostali ludzie w kategorii "Medycyna i zdrowie":
Leon Lubomir Kruszyński | Leszek Czerwiński | Kazimierz DiehlOceń: Andrzej Kazimierz Cebrowski