Władysław Mamert Wandalli

---

Rzekomy życiorys

Mówi się, że Władysław Mamert Wandalli był potomkiem znanej włoskiej rodziny Vandall. Jego ojcem miał być Konstanty, który rzekomo przybył do Polski w roku 1830 i walczył w powstaniu listopadowym. Po porażce z „Ruskimi” spolszczył swoje nazwisko na Wandalli w celu ukrycia się przed represjami.

Wandalli twierdził, że był uczestnikiem powstania styczniowego z 1863 roku. Według jego relacji, brał aktywny udział w organizacji cywilnego Rządu Narodowego w Rawie Mazowieckiej. Ponadto, jako żołnierz, walczył w oddziale Antoniego Jeziorańskiego, uczestnicząc w zaciętych bitwach, takich jak te pod Rawą Mazowiecką oraz pod Lubochnią. Jego działalność miała być tak intensywna, że ostatecznie został aresztowany, jednak uniknął deportacji.

W późniejszym okresie życia Wandalli związał się z urzędnictwem, a także z działalnością naukową, prowadząc badania historyczne. Oprócz tego, jego artystyczna dusza znajdowała ujście w poezji oraz malarstwie. W trakcie I wojny światowej został ewakuowany do Rosji, a do Polski powrócił w roku 1919.

Po 1918 roku

Po zakończeniu I wojny światowej, kiedy Polska odzyskała niepodległość w 1918 roku, nastąpił znaczący rozwój kariery Władysława Mamerta Wandalli. W okresie II Rzeczypospolitej został on uhonorowany awansem do stopnia podporucznika, co było wyjątkowym wyróżnieniem dla weteranów Wojska Polskiego, zwłaszcza tych, którzy brali udział w powstaniu styczniowym. W ramach ceremonii odbywającej się 23 stycznia 1938 roku w Warszawie, miał przyjemność wygłosić przemówienie w imieniu wszystkich uhonorowanych powstańców.

W marcu 1936 roku, na szczególną uwagę zasługuje także gest władz, które ofiarowały mu dom przy ulicy POW nr 7, zlokalizowanym w podwarszawskim Boernerowie. Miejsce to, znane wówczas jako Kolonia im. Aleksandry Piłsudskiej, stało się jego nowym domem. Klucze do nowego lokum przekazał Wandallemu Melchior Wańkowicz, który pełnił funkcję sekretarza generalnego Stowarzyszenia Bratnia Pomoc Uczestnikom Walk o Niepodległość. Warto zaznaczyć, że nie był on jedynym weteranem, który stał się właścicielem domu na tym osiedlu.

Niestety, jego życie zakończyło się w 1942 roku, a jego ostatnim miejscem spoczynku stał się cmentarz Wojskowy na Powązkach, gdzie został pochowany w kwaterze 13C-1-17. Pamięć o Wandallu i jego dokonaniach przetrwała przez lata.

Ujawnienie mistyfikacji

Informacje na temat roli, jaką Władysław Mamert Wandalli odegrał w powstaniu styczniowym, a także jego pochodzenie oparte były na źródłach, które on sam przekazywał po roku 1918. Jednak w 2015 roku zaczęto podważać te informacje, kiedy ujawniono dokumenty stanu cywilnego, w tym jego akt urodzenia. Przyznające się one do tego, że urodził się on w 1855 roku, co oznacza, że w momencie wybuchu powstania miał zaledwie 8 lat. Te same dane znajdują się również w aktach urodzenia jego dzieci, co dodatkowo potwierdza te ustalenia.

Wandalli miał szczególnie bogate życie osobiste, ponieważ był trzykrotnie żonaty oraz miał co najmniej dziesięcioro dzieci. Jedną z jego córek była Zofia Halina Uniśkiewicz-Weber, urodzona 29 listopada 1915 roku, która zmarła 5 stycznia 2008 roku. Była ona znaną działaczką społeczną, aktywnie związaną z Związkiem Harcerstwa Polskiego oraz Związkiem Nauczycielstwa Polskiego.

Odznaczenia

W hołdzie dla Władysława Mamerta Wandalli, warto zwrócić uwagę na liczne odznaczenia, które otrzymał w trakcie swojej zasłużonej kariery. Oto lista wyróżnień, które podkreślają jego wkład w walkę o niepodległość oraz służbę dla kraju:

• Krzyż Niepodległości, przyznany 10 listopada 1930 roku, w uznaniu za pracę na rzecz odzyskania niepodległości,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Odznaka pamiątkowa „Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi”,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Krzyż Siedemdziesięciolecia Powstania Styczniowego,
• Order Lwa Białego V Klasy (wojskowy) – Czechosłowacja.

---

Oceń: Władysław Mamert Wandalli

---