Józef Tunguz-Zawiślak to postać o bogatej historii i znaczącym wpływie na polskie wojsko. Urodził się 18 października 1890 roku w Łowiczu, gdzie spędził swoje młodzieńcze lata, zanim zaangażował się w działalność wojskową. Zmarł 30 czerwca 1961 roku w Chicago, pozostawiając po sobie wartościowy ślad w pamięci narodowej.
Był pułkownikiem piechoty Wojska Polskiego, który swoją służbę wojskową poświęcił dla dobra ojczyzny. Jego życie naznaczone było wydarzeniami, które ukształtowały nie tylko jego los, ale również historię Polski w trudnych czasach. Józef Tunguz-Zawiślak, jako inwalida wojenny, z pewnością doświadczył wielu wyzwań, które wpłynęły na jego późniejsze życie oraz postawy.
W latach 1938–1939 pełnił zaszczytną rolę Komendanta Głównego Związku Strzeleckiego, organizacji, która odgrywała kluczową rolę w szkoleniu i formowaniu polskich kadr wojskowych. Jego działalność w Związku była nie tylko dowodem na jego oddanie ideom militarnym, ale także ważnym wkładem w rozwój patriotycznej świadomości w Polsce w przededniu II wojny światowej.
Życiorys
Józef Tunguz-Zawiślak przyszedł na świat 18 października 1890 roku w Łowiczu, jako syn Józefa i Katarzyny z rodziny Stelmaciaków. W kolejnych latach jego życie będzie nierozerwalnie związane z historią Polski.
W 1912 roku zdecydował się na wstąpienie do Polskich Drużyn Strzeleckich, co stanowiło początek jego aktywnej służby wojskowej. W trakcie I wojny światowej brał udział w walkach w ramach Legionów Polskich, gdzie pełnił rolę oficera 5 pułku piechoty. Jego odwaga została wystawiona na próbę w lipcu 1916 roku, kiedy to został ranny podczas bitwy pod Kostiuchnówką, a następnie dostał się do rosyjskiej niewoli.
Po powrocie do kraju, od kwietnia 1917 roku, przebywał jako inwalida w szpitalu Czerwonego Krzyża w Pradze. W późniejszym okresie, w trakcie wojny z bolszewikami, pełnił funkcję szefa sztabu oraz dowódcy ochotniczych oddziałów białoruskich w okresie od maja 1920 do maja 1921 roku, operując m.in. w Słonimiu, Baranowiczach i Łodzi.
W latach dwudziestych XX wieku Tunguz-Zawiślak służył w 28 pułku piechoty w Łodzi, zajmując różnorodne stanowiska, w tym kwatermistrza, dowódcy batalionu oraz oficera przysposobienia wojskowego. 23 grudnia 1926 roku dokonano jego awansu na stanowisko zastępcy dowódcy pułku, a 21 stycznia 1930 roku przeniesiono go do 84 pułku strzelców poleskich w Pińsku, gdzie objął dowództwo pułku.
W latach 1938-1939 pełnił funkcję komendanta głównego Związku Strzeleckiego. W czasie powstania warszawskiego, 9 września 1944 roku, objął dowództwo Zgrupowania „Kuba-Sosna”, po ciężkim zranieniu mjr. Gustawa Billewicza, znanego jako „Sosna”. W wyniku tych wydarzeń dostał się do niemieckiej niewoli.
W czasie pobytu w niewoli, Tunguz-Zawiślak przebywał m.in. w obozie w Bad Schwartau k. Lubeki, który został wyzwolony przez wojska amerykańskie. Po wyzwoleniu, zgodnie z zasadą starszeństwa, objął komendę w obozie, przejmując ją od płk. Edwarda Pfeiffera, znanego jako „Radwan”.
Po zakończeniu działań wojennych, zdecydował się na emigrację. Przez kilka lat mieszkał w Lubece, a w 1956 roku osiedlił się w USA. W tamtejszej społeczności przez pewien czas pełnił funkcję Prezesa Związku Legionistów i Piłsudczyków, angażując się w życie Polonii amerykańskiej.
Awanse
Józef Tunguz-Zawiślak miał zróżnicowaną karierę wojskową, co odzwierciedlają jego awanse na kolejnych stanowiskach. Oto szczegóły dotyczące jego stopni wojskowych:
- uzyskał tytuł porucznika 2 lipca 1915,
- kapitan – brak daty awansu,
- zweryfikowany jako major 3 maja 1922 ze starszeństwem od 1 czerwca 1919,
- awansował na podpułkownika 3 maja 1926, ze starszeństwem od 1 lipca 1925, zdobywając 7 lokatę w korpusie oficerów zawodowych piechoty,
- objął stanowisko pułkownika 10 grudnia 1931, ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 i zajmując 13 lokatę wśród oficerów zawodowych piechoty.
Ordery i odznaczenia
Józef Tunguz-Zawiślak zdobył wiele znaczących odznaczeń w uznaniu jego usług dla kraju. Poniżej przedstawiamy listę przyznanych mu wyróżnień:
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 6672,
- Krzyż Niepodległości (przyznany 20 stycznia 1931 roku),
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (przyznany 10 listopada 1928 roku),
- Krzyż Walecznych (otrzymał go czterokrotnie),
- Złoty Krzyż Zasługi (przyznany 16 marca 1928 roku),
- Srebrny Krzyż Zasługi,
- Odznaka pamiątkowa I Brygady Legionów Polskich,
- Odznaka oficerska 28 Pułku Strzelców Kaniowskich.
Przypisy
- Powstańcze Biogramy - Józef Tunguz-Zawiślak [online], www.1944.pl [dostęp 18.05.2022 r.]
- Jerzy Kochanowski: Od Dźwiny do Dniestru. Działalność Mieszanej Komisji Granicznej na Wschodzie 1921-1922. bazhum.muzhp.pl. [dostęp 31.01.2019 r.]
- Nowy komendant głównego Związku Strzeleckiego. „Gazeta Lwowska”, Nr 157 z 15.07.1938 r.
- M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za zasługi na polu pracy niepodległościowej”.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11.11.1928 r., s. 402.
- M.P. z 1928 r. nr 65, poz. 88 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 54 z 23.12.1926 r., s. 450.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 21.01.1930 r., s. 8.
- data śmierci. [dostęp 29.10.2017 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Michaił Cariewski | Julian Łagowski | Tytus Karpiński | Wiktor Mirny | Włodzimierz Dzerowicz | Jan GumińskiOceń: Józef Tunguz-Zawiślak