Władysław Zew Wajntraub, znany również jako Chaim Wolf Wajntrojb, urodził się 18 lutego 1891 roku w Łowiczu, a zmarł w tragicznych okolicznościach w 1942 roku, prawdopodobnie w Warszawie lub Treblince.
Był to polski artysta wszechstronny, który zyskał uznanie jako malarz, grafik, a także scenograf teatralny. Jego działalność obejmowała również krytykę sztuki, co czyni go istotną postacią w światowej kulturze artystycznej tamtego okresu.
Życiorys
Władysław Wajntraub był synem Chila i Rozwety Rachem. W młodości odebrał tradycyjne religijne wychowanie, które miało duży wpływ na jego dalsze życie. Już w dzieciństwie, w tajemnicy przed ojcem, który nie akceptował jego pasji, zaczynał tworzyć swoje pierwsze prace w mieszkaniu starszej siostry. Jego edukacja artystyczna rozpoczęła się w polskim gimnazjum w Łowiczu, a później kontynuował naukę w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie.
W dalszym etapie swojego życia Wajntraub wyjechał do Paryża, gdzie studiował w École des Beaux-Arts. Tam nawiązał kontakty z artystami związanymi z paryską szkołą, a także uczył się w Szwajcarii pod okiem Leona Baksta, pochodzącego z Grodna. Jego życie zawodowe na krótko przerwała I wojna światowa, kiedy to walczył w armii francuskiej. Po powrocie do Polski w 1918 roku osiedlił się w Warszawie, gdzie stał się prominentną postacią wśród artystów.
Był zaangażowany w różnorodne środowiska artystyczne, zarówno w Łodzi – Jung Jidysz, jak i w Warszawie – Chaljastre. Należał również do Grupy Siedmiu. Stopniowo wyrósł na jedną z ważniejszych postaci żydowskiego życia artystycznego w stolicy. Pełnił funkcję sekretarza w Żydowskim Towarzystwie Krzewienia Sztuk Pięknych, co podkreślało jego znaczenie w tym kręgu.
W latach 30. współtworzył wraz z rzeźbiarzem Abrahamem Ostrzegą Atelier Zdobnictwa Artystycznego, które mieściło się przy ulicy Mylnej 9a. Jego styl twórczy, ukształtowany pod wpływem francuskich wzorców, często łączył elementy ekspresjonizmu z futuryzmem i sztuką abstrakcyjną. Wajntraub zdobył uznanie jako scenograf, był współzałożycielem Jidyszer Klejn-Kunst Teater „Azazel” oraz współpracował z Wilner Trupe, tworząc scenografie do takich sztuk jak Nocą na starym rynku (jid. Baj nacht ojfn altn mark) Icchoka Lejbusza Pereca, Golema H. Lejwika, czy Gorąca krew (jid. Hejs blut) Józefa Opatoszu. W 1924 roku zaprojektował scenografię do opery żydowskiej Dawid i Batszewa (jid. Dowid un Basszewe) w oparciu o libretto Mojżesza Brodersona.
Wajntraub był również autorem wielu artykułów dotyczących sztuki, które pojawiały się w „Literarisze Bleter” oraz „Naszym Przeglądzie”. Ponadto współredagował ekspresjonistyczne almanachy, takie jak Albatros i Chaljastre. Do jego najbardziej znanych dzieł należy opracowanie okładek dla pierwszych numerów tych publikacji, które ukazały się w 1922 roku.
W czasie II wojny światowej znalazł się w getcie warszawskim, gdzie aktywnie pomagał kolegom artystom, którzy tam utknęli. Wraz z ostrzegą przekształcił swoje dawne atelier w fabrykę osełek, w której zatrudnił wielu artystów, w tym Hersza Cynę, Maksymiliana Eljowicza, Henryka Rabinowicza oraz Romana Rozentala. W lecie 1942 roku fabryka weszła w skład szopu AHAGE-Zimmermann. Niestety, 25 sierpnia 1942 roku, podczas akcji deportacyjnej, pracownicy szopu zostali wywiezieni do Treblinki. W zależności od relacji, Wajntraub zginął w drodze na Umschlagplatz lub tragicznie w Treblince.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Mirosław Szonert | Józef Hakowski | Antoni Józef Szabrański | Marcin Miodek | Karolina Matyjaszkowicz | Zdzisław Pągowski | Agnieszka Arnold | Jerzy Bezkowski | Feliks Zabłocki | Jerzy Tomaszkiewicz | Ryszard Doroba | Jerzy Zieleziński | Sylwester Ambroziak | Andrzej Biernacki (malarz) | Andrzej Borys | Daniel Olbrychski | Maciej Grzybowski | Grzegorz Janusz | Jan Karpowicz | Witold WarzywodaOceń: Władysław Wajntraub